ข้อมูลพื้นฐาน

ประวัติหมู่บ้านโคกใหญ่

หมู่ที่ 2 ตำบลอิสาณ อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์

ที่ตั้งหมู่บ้านโคกใหญ่นี้เดิมทีก่อนที่จะเป็นหมู่บ้านนั้น บริเวณแห่งนี่เป็นที่โคกป่า มีต้นไม้ขึ้นหนาแน่นมาก ไม่มีใครกล้าเข้ามาอยู่อาศัย เพราะกลัวภัยจากไฟป่า สัตว์ป่า โจรผู้ร้าย และภัยต่างๆนานา ในระยะแรกๆ ก็มีครอบครัวสองพี่น้องคือครอบครัวของ นายดี นายทอง กับครอบครัวของ นายดวง นางอยู่ คนบ้านสนวน (เขตอำเภอห้วยราชในปัจจุบัน) พากันมาบุกเบิกถางป่าทำนาริมลำห้วย โดยสร้างเป็นกระท่อมพักอาศัย เมื่อเสร็จจากการทำนาแต่ละฤดูกาล ก็กลับไปบ้านเช่นนี้อยู่นานหลายปี

ต่อมาเมื่อประมาณปี พ.ศ.2457-2464 ได้มีกลุ่มคนรุ่นแรกอพยพครอบครัวมาจากบ้านสนวน เข้ามาจับจองที่ดินทำกินและที่อยู่อาศัย คือครอบครัวของ

นายเมือง           นางนิ่ม
นายโต              นางไปล
นายเรน             นางอืด              ก้อนรัมย์
นายชิด              นางเพียร           กองรัมย์
นายเปล่ง           ยางบูร               เพชรเลิศ

ได้มาก่อตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณที่เนินโคก แล้วถางป่าบุกเบิก ทำไร่นาบริเวณที่ลุ่มคนละทิศคนละด้านของโคกที่ตั้งบ้านเรือน

ภายหลังต่อมาก็มีผู้อพยพครอบครัวตามมาอยู่อีก คือครอบครัวของ

นายเรือง           นางยู                กาละสีรัมย์
นายเหนียว        นางแข              กวางรัมย์
นายเพชร           นางมน              ปะสุตัง
นายคง              นางพม              กิชัยรัมย์
นายเพือง           นางเลียว           โกติรัมย์
นายเป็น            นางพูม              กิรัมย์
นายแกน            นางตุ               กำเกลี้ยง
นายบัว              นางแพ              กวางรัมย์

ต่างก็มาจับจองครอบครองที่ดินทำกินและที่อยู่อาศัย โดยแบ่งกันไป หรือขายแลกเปลี่ยนกันในราคาถูก เพื่อจะได้มีเพื่อนบ้านมากขึ้น วันเวลาผ่านไปนานบุตรหลานก็แยกครอบครัวขยายบริเวณจนเป็นหมู่บ้าน มีบางกลุ่มที่อพยพมาจากบ้านสนวนเช่นกันแต่ไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านโคกตาราย (คือบ้านโคกสะอาดในปัจจุบัน) เมื่อรวมทั้งสองหมู่บ้านนี้แล้วก็มีหลายครัวเรือนถึงเกณฑ์กำหนดที่ตั้งหมู่บ้านได้ ทางราชการจึงได้มีการเลือกที่ตั้งผู้ใหญ่บ้านเพื่อให้ปกครองพื้นที่ ซึ่งมีผู้ได้รับการเลือกตั้งให้ดำรงตำแหน่งผู้ใหญ่บ้านตามลำดับดังนี้

1. นายเหนียว     กวางรัมย์
2. นายรม          กะการัมย์
3. นายคำ          เพชรเลิศ
4. นายแดง        กิชะรัมย์
5. นายบุญมี      เพชรเลิศ
6. นายปิง          กิชัยรัมย์
7. นายทอง        กองรัมย์
8. นายรวน        เกรัมย์
9. นายเพล        เพชรเลิศ
10. นายกฤษฎา  ชูตาลัด (สมัยที่ 1)
11. นายเสรี        เพชรเลิศ
12. นายกฤษฎา  ชูตาลัด (สมัยที่ 2)
13. นายกฤษฎา  ชูตาลัด (สมัยที่ 3)
14. นายประพาส สียางนอก (ปัจจุบัน)

ภายหลังต่อมาจึงแยกบ้านโคกสะอาดไปเป็นอีกหนึ่งหมู่และเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2542 บ้าน

โคกมะกอกก็ได้แยกออกจากโคกสะอาดไปเป็นอีกหนึ่งหมู่ บ้านโคกใหญ่ตั้งแต่เริ่มก่อตั้งหมู่บ้านมาจนถึงปัจจุบันรวมระยะเวลาได้ประมาณ 80-85 ปี

                  หมู่บ้านโคกใหญ่นี้ตั้งอยู่บนเนินโคก โดยมีลำน้ำของลำห้วย ห้วยลึกไหลผ่านมาจากด้านทิศใต้อ้อมไปทางทิศตะวันออกไหลออกไปทางทิศเหนือ และด้านทิศตะวันตกของหมู่บ้านก็มีลำธารตื้นๆไหลลงมาจากโคกใหญ่ไหลผ่านทุ่งนาไปรวมกับลำห้วยลึกด้านทิศเหนือหมู่บ้าน ไหลไปจนถึงห้วยจรเข้มากที่ตำบลบ้านยาง

            บริเวณที่ตั้งหมู่บ้านเป็นดินโคกเขา ดินลูกรังและหินพื้นที่กว้างใหญ่ ชาวบ้านทั่วไปจึงเรียกว่า “กูกทม” ซึ่งแปลว่าโคกใหญ่นั่นเอง แต่บริเวณที่ลุ่มทำเป็นที่นาเป็นดินเหนียวดำอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การทำเกษตรกรรมอย่างยิ่ง

            จากสภาพภูมิประเทศดังกล่าว ข้าพเจ้ามีความเชื่อว่าบริเวณที่ตั้งหมู่บ้านโคกใหญ่นี้เป็นแหล่งชุมชนโบราณเพราะหลักฐานที่ชาวบ้านขุดพบวัตถุโบราณ มีมากมายหลายอย่าง อาทิเช่น พระพุทธรูป เทวรูป โอ่ง ไห กระปุก โซ่ กำไล ตะกั่ว อิฐเตาเผา ชิ้นส่วนเครื่องปั้นดินเผา หินทรายลับมีด ทองคำ ชามกระเบื้องเคลือบ ฯลฯ

            แต่ด้วยที่ชาวบ้านไม่เห็นคุณค่าของวัตถุโบราณ จึงได้ขายไปบ้าง ถูกโจรกรรมไปบ้าง ทำลายทิ้งบ้าง สูญหายไปบ้าง แต่ก็ยังพอมีเหลืออยู่บ้างที่บางคนเก็บรักษาไว้ อีกประการหนึ่งที่ข้าพเจ้ามั่นใจว่าเป็นแหล่งชุมชนโบราณคือ ธรรมชาติของของมนุษย์จะไป อยู่ที่ไหนก็ตามน้ำเป็นปัจจัยสำคัญในการดำรงชีพ ฉะนั้นภูมิประเทศแห่งนี้มีทั้งโคก มีทั้งลุ่ม มีทั้งลำห้วย จึงเหมาะอย่างยิ่งที่จะตั้งบ้านตั้งเมือง